LONG AN – Ngày 24/4, tại Khu công nghiệp (KCN) Tân Đô, Bộ Tài chính phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) tổ chức hội thảo tập huấn “Tăng cường năng lực về chuyển đổi mô hình KCN sinh thái tại Khu công nghiệp Tân Đô, tỉnh Long An”, với sự tham dự của gần 70 đại biểu từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các tổ chức phát triển.

Hội thảo là một hoạt động trọng điểm trong khuôn khổ Dự án “Nhân rộng phương pháp tiếp cận khu công nghiệp sinh thái nhằm thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam” (GEIPP), do SECO tài trợ.

Cam kết từ địa phương và trung ương cho chuyển đổi công nghiệp xanh

Tỉnh Long An là một trong năm địa phương được lựa chọn thí điểm giai đoạn 2024–2028, với mục tiêu đưa KCN Tân Đô trở thành khu công nghiệp kiểu mẫu tại địa phương về các giải pháp cộng sinh công nghiệp và kinh tế tuần hoàn.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Văn Thông -  Phó Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Long An – nhấn mạnh định hướng nhất quán của tỉnh: “Long An xác định tăng trưởng xanh và phát triển bền vững gắn liền với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đây không chỉ là xu thế tất yếu, mà còn là định hướng xuyên suốt trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.” Ông cũng khẳng định, chính quyền tỉnh luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh hiệu quả, bền vững trên địa bàn.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Việt Hưng, đại diện Cục Đầu tư nước ngoài, khẳng định: “Chuyển đổi sang mô hình khu công nghiệp sinh thái là con đường tất yếu trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện các cam kết quốc tế về môi trường và phát triển bền vững.” Theo ông, các khu công nghiệp được quy hoạch bài bản, hiện đại và thân thiện môi trường đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Mô hình KCN sinh thái, với khả năng cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm xã hội, đang dần trở thành tiêu chí ưu tiên trong lựa chọn đầu tư của các doanh nghiệp FDI.

Theo quy hoạch, đến năm 2030, toàn tỉnh Long An sẽ có 51 khu công nghiệp với tổng diện tích quy hoạch là 12.433 ha. Hiện nay, có 37 KCN được thành lập với tổng diện tích được quy hoạch là 10.000 ha, trong đó có 26 KCN đủ điều kiện tiếp nhận đầu tư với diện tích quy hoạch là 6.000 ha có tỷ lệ lấp đầy đạt 69%. Đến nay, trong các khu công nghiệp tỉnh đã thu hút được 2.030 dự án (trong đó có 1.057 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký 7,2 tỷ USD và 973 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư đăng ký 147.000 tỷ đồng), tạo việc làm cho 200.000 công nhân lao động đang làm việc tại các khu công nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh thành quả đạt được, Long An cũng đang đối mặt với thách thức về môi trường, quản lý tài nguyên, và phát triển bền vững – đặc biệt là khi yêu cầu về tiêu chuẩn xanh và trách nhiệm xã hội ngày càng cao.

Nhấn mạnh vai trò thiết yếu của mô hình KCN sinh thái trong thúc đẩy phát triển bền vững, bà Nguyễn Trâm Anh, Quản lý Dự án Quốc gia Dự án GEIPP Việt Nam đã có phần trình bày về quá trình hỗ trợ  triển khai và chuyển đổi khu công nghiệp (KCN) sinh thái tại Việt Nam và cũng như những bước tiến quan trọng trong hành lang pháp lý  về KCN sinh thái tại Việt Nam. Theo đó Việt Nam đã có nhưng qui định cụ thể về KCN sinh thái tại Nghị định 35/NĐ-CP  ngày 22/05/2022 và Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT ngày 24/01/2025. Trong giai đoạn 2020–2024, Dự án GEIPP Việt Nam đã xác định gần 950 cơ hội KCNST, giúp tiết kiệm 2,6 triêu USD/ năm  và giúp  giảm gần 139 nghìn tấn CO₂ tương đương/năm .  Trong giai đoạn 2024-2028, Dự án sẽ tiếp tục hỗ trợ 06 KCN chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái theo hướng kinh tế tuần hoàn, trong đó KCN Tân Đô được lựa chọn thí điểm với loạt hoạt động như đánh giá RECP, cộng sinh công nghiệp, kiểm kê phát thải và triển khai năng lượng tái tạo, kỳ vọng trở thành hình mẫu cho các KCN khác trong tỉnh Long An.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Giang Ngọc Phương – Phó Tổng Giám đốc KCN Hiệp Phước – cho biết: KCN Hiệp Phước tham gia dự án từ tháng 11 năm 2020, vào đúng thời điểm khó khăn khi Việt Nam và thế giới đang trải qua đại dịch Covid. Ông Phương đánh giá cao sự hỗ trợ, cam kết minh bạch và bảo mật của dự [MP1] án đối với  khu công nghiệp và doanh nghiệp trong khu công nghiệp. Sau 3 năm tham gia dự án, KCN đã xác định được 11/21 cơ hội cộng sinh công nghiệp trong KCN, đã triển khai trên 104 / 305 cơ hội cải tiến sản xuất sạch hơn đối với doanh nghiệp trong khu công nghiệp, tiết kiệm gần 1,8 triệu USD mỗi năm đồng thời giảm phát thải khoảng 5.800 tấn CO₂.” [MP2] [MP3] [NH4] 

Bài học từ Hiệp Phước cho thấy rằng khi có chính sách rõ ràng, hỗ trợ kỹ thuật và sự đồng hành từ các đối tác, doanh nghiệp hoàn toàn có thể chủ động tham gia và hưởng lợi trực tiếp từ quá trình chuyển đổi như  giảm chi phí vận hành, tăng hiệu quả sản xuất, tiếp cận nguồn tài chính xanh, nâng cao uy tín thương hiệu và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Khu công nghiệp Tân Đô (210 ha, Đức Hòa, Long An) thành lập năm 2008, thu hút 98 nhà đầu tư (61 FDI), tạo việc làm cho 8.000 lao động. Vị trí gần TP.HCM, hạ tầng thuận lợi, là điểm trung chuyển chiến lược, KCN Tân Đô khi áp dụng chuyển đổi sang KCN sinh thái sẽ phát huy năng lực sản xuất và góp phần nâng cao hình ảnh và giá trị bền vững cho tỉnh Long An trên bản đồ công nghiệp quốc gia.

Giải pháp kỹ thuật: từ khái niệm đến triển khai

Trong phần trình bày các giải pháp hỗ trợ chuyển đổi KCN sinh thái, PGS.TS Phùng Chí Sỹ – Giám đốc Trung tâm Công nghệ Môi trường (ENTEC) – đã giới thiệu về các  phương pháp then chốt[MP5]  để chuyển đổi khu công nghiệp theo hướng sinh thái. Trong số đó phương pháp sản xuất sạch hơn (RECP) sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sử dụng năng lượng, nguyên vật liệu và giảm thiểu phát thải. Ông nhấn mạnh: “RECP không chỉ là một giải pháp tiết kiệm chi phí sản xuất, mà còn là nền tảng thiết yếu để xây dựng cộng sinh công nghiệp và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong khu công nghiệp.”

Tiếp nối, Ông. Võ Hồng Phong, Phó Giám đốc ENTEC, chia sẻ các mô hình cộng sinh công nghiệp (IS) đang được áp dụng tại Việt Nam và quốc tế. Theo ông Phong: “Cộng sinh công nghiệp là một hệ thống hợp tác cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các doanh nghiệp cùng khu công nghiệp.

Hướng tới tương lai bền vững

Phát biểu kết luận, bà Adriana Alzate – Điều phối viên quốc tế Chương trình GEIPP toàn cầu (UNIDO) – khẳng định: “UNIDO cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam và tỉnh Long An trong hành trình chuyển đổi sang các khu công nghiệp xanh, hiệu quả và có khả năng cạnh tranh quốc tế.” Trong thời gian tới, dự kiến các hoạt động được triển tại KCN Tân Đô bao gồm:

• Tập huấn RECP cho doanh nghiệp trong KCN
• Đánh giá thực trạng và xây dựng giải pháp sản xuất sạch hơn tại từng doanh nghiệp
• Theo dõi, hỗ trợ thực hiện và kết nối tài chính xanh cho các doanh nghiệp áp dụng RECP

Các bước tiếp theo này sẽ xác định các chuỗi liên kết cộng sinh công nghiệp tại KCN Tân Đô, thúc đẩy việc kiểm kê phát thải khí nhà kính, đánh giá tiềm năng năng lượng tái tạo, và từng bước hỗ trợ KCN Tân Đôhoàn thiện các chỉ số theo Khung quốc tế và Việt Nam về khu công nghiệp sinh thái.

Click vào link hoặc quét mã QR dưới dây để tải tài liệu hội thảo: